ห่านหัวลาย (Bar-headed Goose) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anser indicus เป็นนกน้ำขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในวงศ์นกเป็ดน้ำ (Anatidae)

ห่านหัวลายมีความยาวประมาณ 60-70 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 2-3 กิโลกรัม ตัวผู้และตัวเมียมีลักษณะคล้ายกัน แต่ตัวผู้จะมีสีสันสดใสกว่า ตัวผู้จะมีหัวและคอสีขาว มีแถบสีดำพาดจากหางตาขึ้นไปที่กระหม่อม และมีแถบสีดำอีกเส้นหนึ่งที่ท้ายทอย คอสีเทาเข้มและมีแถบสีขาวตามแนวยาวของคอ สีข้างมีลายขวางสีดำ แข้งและตีนเหลือง

ห่านหัวลายเป็นนกอพยพ มักพบในช่วงฤดูหนาวในประเทศไทย โดยมักอพยพมาจากประเทศจีนและมองโกเลีย ห่านหัวลายชอบอาศัยอยู่ตามแหล่งน้ำขนาดใหญ่ เช่น ทะเลสาบ หนองน้ำ แม่น้ำ ลำธาร มักพบอยู่เป็นฝูงใหญ่ บางครั้งอาจพบรวมอยู่กับนกน้ำชนิดอื่น ๆ เช่น เป็ด หงส์ เป็นต้น

ห่านหัวลายเป็นสัตว์กินพืชและสัตว์น้ำขนาดเล็ก อาหารหลักได้แก่ หญ้า เมล็ดพืช แมลง และสัตว์น้ำขนาดเล็ก เช่น กุ้ง หอย ปู ปลา เป็นต้น

ห่านหัวลายเริ่มผสมพันธุ์ในช่วงเดือนเมษายนถึงเดือนมิถุนายน ตัวเมียจะวางไข่ครั้งละ 3-8 ฟอง ไข่จะฟักออกเป็นตัวประมาณ 28-30 วัน ลูกห่านจะออกลูกเป็นระยะเวลาประมาณ 60 วัน

1

2

3

4

5
เสียงร้อง
6
A : นกที่มีรายงานพบตามธรรมชาติในระยะ 50 ปีที่ผ่านมา

B : นกที่ไม่มีรายงานพบในธรรมชาติเป็นเวลาอย่างน้อย 50 ปี

C : นกต่างถิ่นที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทย และสามารถปรับตัวให้อาศัยและขยายพันธุ์ได้เองในธรรมชาติ
D : นกที่พบในธรรมชาติแต่อาจเป็นนกที่หลุดจากกรงเลี้ยง

E : นกที่มีรายงานพบในอดีต แต่อาจเป็นการจำแนกชนิดผิดพลาด

F : นกที่เป็นประชากรผสมข้ามสายพันธุ์ และยังไม่มีรายงานของประชากรที่มีลักษณะแท้ตามชนิดดั้งเดิม
สถานภาพตามฤดูกาลของนกแต่ละชนิด

R : นกประจำถิ่น

N : นกที่อพยพเข้ามาช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์ (ฤดูหนาว)

B : นกที่อพยพเข้ามาทำรังวางไข่

P : นกอพยพผ่านช่วงฤดูใบไม้ผลิ และฤดูใบไม้ร่วง

V : นกพลัดหลง มีรายงานไม่เกิน 3 ครั้ง

ขอบคุณข้อมูลภาพถ่ายจาก https://ebird.org
ขอบคุณข้อมูลการกระจายพันธุ์และเสียงร้องจาก https://ebird.org