นกตะกรุม   Lesser Adjutant

Photographer : © Srikumar Bose
ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร์ ชื่อไทย การรายงาน สถานภาพตามฤดูกาล
Lesser Adjutant Leptoptilos javanicus นกตะกรุม A R

นกตะกรุม (Lesser Adjutant) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Leptoptilos javanicus เป็นนกน้ำขนาดใหญ่ในวงศ์นกกระสา (Ciconiidae) มีถิ่นที่อยู่อาศัยในทวีปเอเชียทางตอนใต้ ตั้งแต่อินเดีย, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจนถึงจีนตอนใต้ และเกาะชวา

นกตะกรุมเป็นนกที่หายากมากในประเทศไทย พบได้เฉพาะในแหล่งน้ำขนาดใหญ่ทางภาคใต้ เช่น เกาะพระทอง จังหวัดพังงา และพบเห็นเป็นครั้งคราวแถบจังหวัดที่มีพื้นที่ใก้ลเคียงกับประเทศกัมพูชา จัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535

ลักษณะทั่วไปของนกตะกรุม

  • ขนาดลำตัวยาวประมาณ 100-120 เซนติเมตร
  • น้ำหนักประมาณ 5-6 กิโลกรัม
  • ลำตัวด้านบนสีดำเหลือบ ใต้ท้องสีออกขาว
  • ส่วนหัวและลำคอเป็นหนังสีเหลืองแกมแดง มีขนเป็นเส้นๆ ขึ้นกระจายห่างๆ
  • จะงอยปากมีขนาดใหญ่สีเหลืองขุ่น

พฤติกรรมของนกตะกรุม

นกตะกรุมเป็นนกที่หากินสัตว์น้ำขนาดเล็กเป็นอาหาร เช่น กุ้ง, หอย, ปู, ปลา รวมถึงสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำอย่าง งู หรือ กบ, เขียด

นกตะกรุมมักหากินตามแหล่งน้ำที่ขุ่นหรือโคลนตม โดยจะใช้ปากที่ใหญ่และแข็งแรงแหย่ลงไปในน้ำเพื่อหาอาหาร เมื่อพบอาหารก็จะใช้จะงอยปากคาบขึ้นมากิน

นกตะกรุมเป็นนกที่อาศัยอยู่เป็นฝูงเล็ก ๆ ประมาณ 5-10 ตัว มักพบหากินร่วมกันกับนกตะกรามและนกกระทุง

การสืบพันธุ์ของนกตะกรุม

นกตะกรุมจะผสมพันธุ์ในช่วงเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม นกตัวเมียจะวางไข่ครั้งละ 3-4 ฟอง บนยอดไม้สูงตามป่าชายเลนหรือป่าริมน้ำ

ไข่ของนกตะกรุมมีสีขาวนวล ใช้เวลาฟักประมาณ 30 วัน ลูกนกจะออกจากไข่แล้วเดินตามพ่อแม่ไปหาอาหารได้ทันที

สถานภาพการอนุรักษ์

นกตะกรุมเป็นนกที่ใกล้สูญพันธุ์ จัดอยู่ในสถานะการอนุรักษ์ Vulnerable (VU) ตาม IUCN Red List สาเหตุที่ทำให้นกตะกรุมใกล้สูญพันธุ์ ได้แก่

  • การสูญเสียถิ่นที่อยู่อาศัย
  • มลพิษทางน้ำ
  • การล่าเพื่อเอาขนและเนื้อ

ปัจจุบันมีโครงการอนุรักษ์นกตะกรุมในหลายประเทศ เช่น ประเทศไทย อินเดีย และมาเลเซีย โดยพยายามฟื้นฟูแหล่งที่อยู่อาศัยและลดปัจจัยคุกคามต่าง ๆ เพื่อรักษานกตะกรุมให้คงอยู่ต่อไป

1
2
3
4
5

ประเภทการรายงานของนกแต่ละชนิด

A : นกที่มีรายงานพบตามธรรมชาติในระยะ 50 ปีที่ผ่านมา

B : นกที่ไม่มีรายงานพบในธรรมชาติเป็นเวลาอย่างน้อย 50 ปี

C : นกต่างถิ่นที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทย และสามารถปรับตัวให้อาศัยและขยายพันธุ์ได้เองในธรรมชาติ

D : นกที่พบในธรรมชาติแต่อาจเป็นนกที่หลุดจากกรงเลี้ยง

E : นกที่มีรายงานพบในอดีต แต่อาจเป็นการจำแนกชนิดผิดพลาด

F : นกที่เป็นประชากรผสมข้ามสายพันธุ์ และยังไม่มีรายงานของประชากรที่มีลักษณะแท้ตามชนิดดั้งเดิม

 

สถานภาพตามฤดูกาลของนกแต่ละชนิด

R : นกประจำถิ่น

N : นกที่อพยพเข้ามาช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์ (ฤดูหนาว)

B : นกที่อพยพเข้ามาทำรังวางไข่

P : นกอพยพผ่านช่วงฤดูใบไม้ผลิ และฤดูใบไม้ร่วง

V : นกพลัดหลง มีรายงานไม่เกิน 3 ครั้ง


ขอบคุณข้อมูลภาพถ่ายจาก https://ebird.org

 

About The Author

More From Author

Leave a Reply

เนื้อหาน่าสนใจ