เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่น Japanese Sparrowhawk

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่น (Accipiter gularis)

คำว่า gularis ในภาษาละติน แปลว่า “คอ” (throat) มักใช้เพื่ออธิบายลักษณะของสัตว์ที่มีสีหรือลวดลายที่คอ เช่น เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Accipiter gularis ซึ่งหมายถึง “เหยี่ยวนกเขาที่มีคอสีน้ำตาล” (brown-throated hawk)

นอกจากนี้ คำว่า gularis ยังใช้เพื่ออธิบายตำแหน่งของสิ่งต่างๆ ที่อยู่บริเวณคอ เช่น กล้ามเนื้อ gularis ที่อยู่บริเวณคอของมนุษย์

ตัวอย่างการใช้คำว่า gularis ในภาษาอังกฤษ:

• The bird has a gularis patch of red feathers. (นกมีบริเวณคอสีน้ำตาล)
• The muscle is located in the gularis region of the neck. (กล้ามเนื้ออยู่บริเวณคอ)

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นเป็นนกล่าเหยื่อขนาดเล็ก พบกระจายพันธุ์ในเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในประเทศไทยพบได้ทั่วประเทศ พบบ่อยในป่าโปร่ง ชายป่า สวนผลไม้ และสวนสาธารณะ

ลักษณะ

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นตัวผู้มีลำตัวด้านบนสีน้ำตาลแกมเทา ไม่มีเส้นกลางคอหรือมีแต่จางมาก อกและท้องสีน้ำตาลแกมส้มเข้มกว่าเหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีน หรือเห็นเป็นลายขวางถี่ๆ แถบหางด้านบนแคบกว่ามักเห็น 4 แถบ ตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ ตาเหลืองหรือแกมส้ม คล้ายเหยี่ยวนกกระจอกเล็ก แต่เส้นกลางคอเล็กกว่า อกไม่มีลายขีด ลายขวางที่อก ท้อง และสีข้างละเอียดกว่า สีน้ำตาลเข้มแกมเทา สีหัวและหลังไม่ต่างกันมาก นกวัยอ่อนยากที่จะแยกจากเหยี่ยวนกกระจอกเล็ก แต่เส้นกลางคอบางกว่า ขีดที่อกน้อยกว่าและไม่เป็นสีดำ

ขนาด

มีความยาวลำตัวประมาณ 27-30 เซนติเมตร ความยาวปีกประมาณ 80-90 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 120-160 กรัม

อาหาร

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นเป็นนกนักล่า อาหารหลักคือนกขนาดเล็ก เช่น นกกระจอก นกนางแอ่น นกหัวขวาน และนกกินแมลงชนิดอื่นๆ นอกจากนี้ยังกินสัตว์เลื้อยคลานขนาดเล็ก เช่น กิ้งก่า และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก เช่น ค้างคาว

การสืบพันธุ์

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นจะวางไข่ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม รังจะสร้างบนต้นไม้สูง วางไข่ครั้งละ 2-4 ฟอง ระยะเวลาฟักไข่ประมาณ 30 วัน ลูกนกจะออกจากรังเมื่ออายุประมาณ 45 วัน

สถานะการอนุรักษ์

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535

ความแตกต่างระหว่างเหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นกับเหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีน

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นและเหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีนเป็นนกล่าเหยื่อขนาดเล็กที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันมาก แต่สามารถแยกแยะได้จากลักษณะดังนี้

• เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นมีลำตัวด้านบนสีน้ำตาลแกมเทา ไม่มีเส้นกลางคอหรือมีแต่จางมาก อกและท้องสีน้ำตาลแกมส้มเข้มกว่าเหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีน หรือเห็นเป็นลายขวางถี่ๆ แถบหางด้านบนแคบกว่ามักเห็น 4 แถบ
• เหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีนมีลำตัวด้านบนสีน้ำตาลแกมดำ มีเส้นกลางคอดำ อกและท้องสีน้ำตาลแกมแดงเข้มกว่าเหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่น แถบหางด้านบนกว้างกว่ามักเห็น 5 แถบ

นอกจากนี้ เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ประมาณ 25% ในขณะที่เหยี่ยวนกเขาพันธุ์จีนตัวเมียมีขนาดใหญ่กว่าตัวผู้ประมาณ 40%

การจำแนก

เหยี่ยวนกเขาพันธุ์ญี่ปุ่นจัดอยู่ในวงศ์ Accipitridae ซึ่งเป็นวงศ์ของนกล่าเหยื่อขนาดเล็ก มีปีกกว้างกว่าและกลมกว่าและมีหางสั้นกว่านกล่าเหยื่อขนาดใหญ่ เช่น นกอินทรี อีแร้งและแฮร์ริเออร์