| Photographer : | © Yen Loong Lean |
| ชื่อสามัญ | ชื่อวิทยาศาสตร์ | ชื่อไทย | การรายงาน | สถานภาพตามฤดูกาล |
| Diard’s Trogon | Harpactes diardii | นกขุนแผนหัวดำ | A | R |
นกขุนแผนหัวดำ (Diard’s Trogon) เป็นนกขนาดเล็กในวงศ์นกขุนแผน (Trogonidae) พบได้ทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ในประเทศไทย มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม
ลักษณะทั่วไป
นกขุนแผนหัวดำมีความยาวลำตัวประมาณ 25-27 เซนติเมตร ตัวผู้ : หัว คอ และอกตอนบนสีดำ อกตอนล่างและท้องสีแดงเลือดนก ลำตัวด้านบนสีน้ำตาลแกมเทา ปีกสีดำมีลายขีดสีขาวกระจาย ตัวเมีย : หัวและอกสีน้ำตาลแกมดำ ท้องสีจางกว่าตัวผู้ ปีกลายน้ำตาลสลับดำ เสียงร้อง : “ทิ้ว-ทิ้ว-ทิ้ว” หรือ “อิ๊ว-อิ๊ว-อิ๊ว” ติดต่อกัน 3-5 ครั้ง
ถิ่นอาศัย
นกขุนแผนหัวดำมักพบอาศัยอยู่ในป่าดิบและป่าเบญจพรรณ ถึงความสูง 1,000 เมตร
อาหาร
นกขุนแผนหัวดำกินแมลงและผลไม้เป็นอาหาร
การสืบพันธุ์
นกขุนแผนหัวดำทำรังตามโพรงไม้ ตัวเมียจะวางไข่ประมาณ 2 ฟอง ไข่มีสีขาว ฟักเป็นตัวประมาณ 18-20 วัน
สถานะการอนุรักษ์
นกขุนแผนหัวดำจัดอยู่ในสถานะใกล้ถูกคุกคาม (Near Threatened) ตามการประเมินของ IUCN เนื่องจากมีประชากรลดลงอย่างรวดเร็ว อันเนื่องมาจากการตัดไม้ทำลายป่าและการสูญเสียที่อยู่อาศัย
ความแตกต่างระหว่างนกขุนแผนหัวดำกับนกขุนแผนอกสีส้ม
นกขุนแผนหัวดำและนกขุนแผนอกสีส้มเป็นนกขุนแผนชนิดหนึ่งที่พบได้ทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งสองชนิดมีรูปร่างและลักษณะที่คล้ายคลึงกัน แต่ก็มีความแตกต่างที่สำคัญบางประการดังนี้
- นกขุนแผนหัวดำมีหัวและอกตอนบนสีดำ ในขณะที่นกขุนแผนอกสีส้มมีหัวและอกตอนบนสีเขียวแกมเหลือง
- นกขุนแผนหัวดำมีท้องสีแดงเลือดนก ในขณะที่นกขุนแผนอกสีส้มมีท้องสีส้มแกมส้ม
- นกขุนแผนหัวดำมักพบอาศัยอยู่ในป่าดิบ ในขณะที่นกขุนแผนอกสีส้มมักพบอาศัยอยู่ในป่าดิบและป่าเบญจพรรณ
- นกขุนแผนหัวดำจัดอยู่ในสถานะใกล้ถูกคุกคาม ในขณะที่นกขุนแผนอกสีส้มจัดอยู่ในสถานะความกังวลน้อย
1
2
3
4
5
เสียงร้อง
6
A : นกที่มีรายงานพบตามธรรมชาติในระยะ 50 ปีที่ผ่านมา
B : นกที่ไม่มีรายงานพบในธรรมชาติเป็นเวลาอย่างน้อย 50 ปี
C : นกต่างถิ่นที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทย และสามารถปรับตัวให้อาศัยและขยายพันธุ์ได้เองในธรรมชาติ
D : นกที่พบในธรรมชาติแต่อาจเป็นนกที่หลุดจากกรงเลี้ยง
E : นกที่มีรายงานพบในอดีต แต่อาจเป็นการจำแนกชนิดผิดพลาด
F : นกที่เป็นประชากรผสมข้ามสายพันธุ์ และยังไม่มีรายงานของประชากรที่มีลักษณะแท้ตามชนิดดั้งเดิม
สถานภาพตามฤดูกาลของนกแต่ละชนิด
R : นกประจำถิ่น
N : นกที่อพยพเข้ามาช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์ (ฤดูหนาว)
B : นกที่อพยพเข้ามาทำรังวางไข่
P : นกอพยพผ่านช่วงฤดูใบไม้ผลิ และฤดูใบไม้ร่วง
V : นกพลัดหลง มีรายงานไม่เกิน 3 ครั้ง
ขอบคุณข้อมูลภาพถ่ายจาก https://ebird.org
ขอบคุณข้อมูลการกระจายพันธุ์และเสียงร้องจาก https://ebird.org