| Photographer : | © Nimish Kane |
| ชื่อสามัญ | ชื่อวิทยาศาสตร์ | ชื่อไทย | การรายงาน | สถานภาพตามฤดูกาล |
| Red-headed Vulture | Sarcogyps calvus | พญาแร้ง | A | R (probably extirpated) |
พญาแร้ง (Red-headed Vulture) เป็นนกล่าเหยื่อจำพวกอีแร้งขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง พบกระจายพันธุ์ในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สถานะการอนุรักษ์ในประเทศไทยอยู่ในระดับสูญพันธุ์จากธรรมชาติ (Extinct in the Wild)
พญาแร้งมีขนาดลำตัวยาวประมาณ 76-80 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 3.5-6.3 กิโลกรัม หัวและคอไม่มีขนปกคลุม ลำตัวด้านบนสีดำ ลำตัวด้านล่างสีน้ำตาลอ่อน บริเวณคอมีสีขาวขึ้นโดยรอบมองดูคล้ายสวมพวงมาลัย ขาอ่อนมีขนสีขาวปกคลุม
พญาแร้งเป็นสัตว์กินซาก มักหากินตามซากสัตว์ขนาดใหญ่ เช่น วัว ควาย ม้า ช้าง เป็นต้น โดยใช้จะงอยปากและเล็บฉีกซากให้กว้างออกเพื่อกินเนื้อและกระดูก พญาแร้งสามารถย่อยกระดูกได้เนื่องจากมีแบคทีเรียที่ย่อยกระดูกอยู่ในกระเพาะอาหาร
พญาแร้งทำรังบนต้นไม้ใหญ่ วางไข่ครั้งละ 1 ฟอง ไข่ฟักเป็นตัวประมาณ 50-60 วัน ลูกนกจะอยู่กับพ่อแม่นานประมาณ 3 ปี จึงจะแยกตัวไปหากินเอง
สาเหตุที่ทำให้พญาแร้งสูญพันธุ์จากธรรมชาติ
สาเหตุที่ทำให้พญาแร้งสูญพันธุ์จากธรรมชาติ ได้แก่
- การสูญเสียถิ่นอาศัย พญาแร้งมักทำรังบนต้นไม้ใหญ่ แต่ในปัจจุบันต้นไม้ใหญ่ถูกทำลายลงเป็นจำนวนมาก ทำให้พญาแร้งไม่มีที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม
- การปนเปื้อนของยาฆ่าแมลงในซากสัตว์ ยาฆ่าแมลงบางชนิดสามารถสะสมในร่างกายของสัตว์ได้ และสามารถปนเปื้อนสู่ซากสัตว์ได้ เมื่อพญาแร้งกินซากสัตว์ที่มียาฆ่าแมลงปนเปื้อนเข้าไป จะทำให้พญาแร้งป่วยและตายได้
โครงการเพาะขยายพันธุ์พญาแร้ง
ปัจจุบัน รัฐบาลและองค์กรอนุรักษ์สัตว์ป่าต่าง ๆ ได้มีการดำเนินโครงการเพาะขยายพันธุ์พญาแร้งในกรงเลี้ยง เพื่อนำกลับคืนสู่ธรรมชาติ โดยโครงการเหล่านี้ประสบความสำเร็จในการเพาะขยายพันธุ์พญาแร้งได้จำนวนหนึ่ง และได้มีการปล่อยพญาแร้งคืนสู่ธรรมชาติในหลายพื้นที่ของประเทศไทย
การอนุรักษ์พญาแร้งเป็นงานที่ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน เพื่อให้พญาแร้งกลับมาดำรงอยู่ต่อไปในธรรมชาติ
1
2
3
4
5
6
A : นกที่มีรายงานพบตามธรรมชาติในระยะ 50 ปีที่ผ่านมา
B : นกที่ไม่มีรายงานพบในธรรมชาติเป็นเวลาอย่างน้อย 50 ปี
C : นกต่างถิ่นที่ถูกนำเข้ามาในประเทศไทย และสามารถปรับตัวให้อาศัยและขยายพันธุ์ได้เองในธรรมชาติ
D : นกที่พบในธรรมชาติแต่อาจเป็นนกที่หลุดจากกรงเลี้ยง
E : นกที่มีรายงานพบในอดีต แต่อาจเป็นการจำแนกชนิดผิดพลาด
F : นกที่เป็นประชากรผสมข้ามสายพันธุ์ และยังไม่มีรายงานของประชากรที่มีลักษณะแท้ตามชนิดดั้งเดิม
สถานภาพตามฤดูกาลของนกแต่ละชนิด
R : นกประจำถิ่น
N : นกที่อพยพเข้ามาช่วงนอกฤดูผสมพันธุ์ (ฤดูหนาว)
B : นกที่อพยพเข้ามาทำรังวางไข่
P : นกอพยพผ่านช่วงฤดูใบไม้ผลิ และฤดูใบไม้ร่วง
V : นกพลัดหลง มีรายงานไม่เกิน 3 ครั้ง
ขอบคุณข้อมูลภาพถ่ายจาก https://ebird.org
ขอบคุณข้อมูลการกระจายพันธุ์และเสียงร้องจาก https://ebird.org